‘We moeten toe naar een hybride oplossing voor gegevensuitwisseling’
Passende zorg vereist dat de zorgverlener op ieder gewenst moment kan beschikken over alle relevante medische gegevens van een patiënt over de grenzen van ziekenhuizen heen. Het gaat dan niet alleen om de meest recente labuitslagen bijvoorbeeld, maar juist om het complete overzicht van de medische geschiedenis van een patiënt. Binnen ons thema Digitale uitwisseling werken we eraan om dat mogelijk te maken met onder andere Cross-enterprise Document Sharing, ofwel XDS. Dit is een internationale standaard voor digitale gegevensuitwisseling waarmee zorginstellingen op een veilige en gestandaardiseerde manier medische informatie aan elkaar beschikbaar kunnen stellen, ongeacht het epd waarmee ze werken.
“Aanvankelijk hebben we vol ingezet op de landelijke implementatie van XDS”, zegt themamanager Digitale uitwisseling Laurens de Groot. “Daar staan we nog steeds achter en daar hebben we ook zeker goede stappen in gezet. Maar in de praktijk blijkt dat XDS niet zo gemakkelijk is te implementeren. Bovendien is het geen click and go oplossing; heb je het eenmaal geïmplementeerd, dan ben je er nog niet. Je moet bijvoorbeeld goed nadenken over hoe je de patiënttoestemming regelt. Een patiënt moet namelijk altijd expliciet toestemming geven voor het uitwisselen van zijn medische gegevens via XDS. Dat komt omdat XDS gebruik maakt van een zogeheten pull-systeem: instellingen bieden gegevens aan via XDS waarna andere partijen deze informatie kunnen raadplegen en ophalen.”
Tijdlijn creëren
Ook vereist gestandaardiseerd uitwisselen met XDS dat zorgverleners op een andere manier moeten registreren in het epd, wat in het begin extra werk betekent. Ziekenhuizen kiezen daarom vaak voor een snelle oplossing voor het probleem. Laurens: “ChipSoft-huizen gebruiken bijvoorbeeld Zorgplatform om patiënten naar elkaar te verwijzen en de benodigde gegevens mee te sturen. Epic-huizen kunnen dit via de module Care Everywhere. Deze vormen van gegevens delen noemen we de push-oplossingen: de verzender bepaalt welke informatie er meegestuurd wordt. Daarvoor is geen expliciete patiënttoestemming nodig, dus het is veel makkelijker en sneller op te tuigen. Maar als zorgverlener krijg je dan niet meer dan een momentopname rond de verwijzing. Gegevensuitwisseling zoals wij die voor ogen hebben, omvat een veel breder palet dan alleen maar van a naar b verwijzen. We willen nou juist die tijdlijn creëren: op elk moment een volledig overzicht van alle gegevens over die ene patiënt op één plek beschikbaar maken."
XDS-overzicht
Overal in het land werken ziekenhuizen aan de implementatie van XDS. Er liggen heel wat lijntjes waarlangs regionaal patiëntgegevens met elkaar gedeeld kunnen worden. Het gaat daarbij met name om radiologiebeelden en -verslagen. Sommige ziekenhuizen wisselen ook andere gegevens uit via XDS zoals de patiëntsamenvatting, een soort uitgebreide Basisgegevensset Zorg. Koploper is Noord-Nederland met een uitgebreid XDS-netwerk waarop alle ziekenhuizen zijn aangesloten en waar ook steeds meer andere zorginstellingen op aansluiten, zoals Revalidatie Friesland.
“De bedoeling is dat we de XDS-netwerken die er in het land zijn op een gegeven moment aan elkaar gaan knopen”, zegt Gerard van Kernebeek, ambassadeur Digitale uitwisseling voor Noord-Nederland. “Dan wordt gegevensuitwisseling over de regiogrenzen heen mogelijk. We hebben inmiddels een belangrijke stap gezet door ons XDS-netwerk te koppelen aan dat van Midden-Nederland voor de uitwisseling van bepaalde patiëntgegevens. Als dat goed loopt, willen we ook gaan koppelen met Noord-Holland/Flevoland.” Om inzicht te krijgen in welke koppelingen er nog meer gemaakt kunnen worden, is Gerard bezig om een landelijk XDS-totaaloverzicht te maken. “Welke ziekenhuizen kunnen welke gegevens uitwisselen met welke andere ziekenhuizen via XDS? Welke bestaande XDS-koppelingen worden nu niet gebruikt en waarom is dat? Samen met de ambassadeurs Digitale uitwisseling werken we er hard aan om dit overzicht up to date te krijgen.”
Focus
“XDS is en blijft een essentieel en elementair onderdeel van digitale gegevensuitwisseling zoals wij dat voor ogen hebben, dus blijven we werken aan de verdere uitrol en ingebruikname ervan”, zegt Laurens. “Tegelijkertijd sluiten we onze ogen niet voor de oplossingen die andere regio’s gebruiken en die voor hen werken. We moeten ons vizier bijstellen: XDS maakt deel uit van een groter plaatje waarin ook andere standaarden een plek hebben. Die moeten we zo goed mogelijk en in samenhang met elkaar integreren zodat er een werkbare hybride oplossing komt.”
Gebruikmaken van de kennis en ervaringen uit de regio’s, zoveel mogelijk aansluiten op elkaars uitwisselnetwerken en een landelijk implementatieplan met elkaar opstellen: daar ligt de komende periode de focus. “Waar willen we naartoe groeien met z’n allen en welke stappen gaan we daarvoor zetten? Dat moeten we met elkaar afspreken.”
