“Tijd van verandering en innovatie”

Op anderhalve meter afstand van collega-chirurg en projectleider Babs Zonderhuis nodigde Geert Kazemier iedereen vervolgens uit om tijdens dit werkbezoek vooral van elkaars projecten te leren. “We hebben in de regio Noord-Holland/Flevoland grote stappen gezet met een aantal tumorgroepen en patiëntengroepen en we vinden het leuk om die ervaringen met jullie te delen. Maar ik sta ook even stil bij de zich ontwikkelende benadering van het behandelen van patiënten met complexe oncologische aandoeningen. We begonnen vanuit de chirurgie al ruim twintig jaar geleden met het centraliseren van complexe ingrepen en we gingen er vanuit dat de patiënt wel gewoon die reis ging maken naar het grotere ziekenhuis dat soms heel ver weg lag. Inmiddels weten we dat dat niet zo werkt - en het is ook niet altijd nodig. Delen van het diagnostisch traject en van de behandeling kunnen juist heel goed op andere plekken worden uitgevoerd.” 

Kolderiek
Een ander element van goede zorg in regionale netwerken is het uitwisselen van beeldmateriaal. Geert: “Als je aan patiënten vertelt dat we dat nog met faxen en dvd’tjes doen, dan vindt iedereen dat natuurlijk tamelijk kolderiek. Ook de patiënt van 85. Gelukkig is er inmiddels een landelijk en breed gedragen initiatief, betaald door zorgverzekeraars en afgestemd met het ministerie van VWS en de Federatie van Medisch Specialisten dat we dit jaar nog in heel Nederland alle ziekenhuizen aan elkaar zullen verbinden met een netwerk waarin we beelden kunnen uitwisselen. Dat is een belangrijke mijlpaal die door COVID-19 een flinke boost heeft gekregen.” 

Luisteren naar de patiënt 
Themamanagers Fabrizia Ketelaars, Eefje van Kessel en projectleider Merijn de Swart leidden de deelnemers daarna langs verschillende projecten. Zoals het project Waardegedreven Zorg binnen de Hoofdhals-oncologie van KNO-arts Jan-Jaap Hendrickx en Mira Korte, adviseur Strategie & Vernieuwing. Dit project draait om verbeteringen in de zorg die leiden tot waardevolle uitkomsten voor de patiënt. Het zorgproces wordt geoptimaliseerd met alle betrokkenen, inclusief patiënten maar ook de administratie en ICT. Een voorbeeld: tijdens een van de sessies van de projectgroep merkte de betrokken patiënt op dat het na verwijdering van het strottenhoofd erg lang duurt voordat praten en eten weer is toegestaan. Door met die bril naar het zorgproces te kijken, werd duidelijk dat de zogeheten slikfoto, die laat zien of een patiënt weer mag eten en praten, drie dagen kon worden vervroegd. Ook de PROMs, vragenlijsten die over het zorgtraject gaan en die door patiënten voor, tijdens en na het zorgtraject worden ingevuld, bieden een schat aan informatie die normaal gesproken in de spreekkamer maar gedeeltelijk aan de orde komt. “Iedere dokter is er van overtuigd dat-ie de beste zorg levert. Maar met informatie uit de PROMs krijg je inzicht in de kwaliteit van leven en de behoefte en wensen van de patiënt. Het verwerken van die informatie kost weinig extra moeite en zo kom je er wel achter wat op dat moment écht belangrijk is voor de patiënt. Uit onderzoek blijkt zelfs dat het uitvragen van PROMs kan resulteren in een verbeterde overleving.” 

Tijdswinst 
Ook de betere samenwerking in de regio door inzet van een triagepanel bij de neuro-oncologie, op initiatief van neuroloog Maaike Schuur, is een regionaal succes en inspirerend voorbeeld. De behoefte vanuit het zorgpad neuro-oncologie om het verwijsproces te optimaliseren leidde hier tot het instellen van een triagepanel naar het voorbeeld van het binnen de eerste Citrienfondsperiode opgezette expertpanel voor colorectale levermetastasen. De eerste honderdtwintig patiënten zijn inmiddels via dit panel doorverwezen naar de juiste plek. Maaike Schuur: “Een multidisciplinair triagepanel lijkt de tijd tot verwijzing en behandeling te verkorten. Voor patiënten met een hersentumor is snelheid van verwijzen heel belangrijk en met ons project zetten we echt in op die versnelling.” 

Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg 
Zeker zo interessant aan het werkbezoek was de aandacht voor het werk van Michel Paardekooper, functionaris gegevensbescherming in het Amsterdam UMC. Iedereen uit het ziekenhuis kan bij Michel terecht met vragen over gebruik van patiëntgegevens in onderzoek. Kun je mri-beelden of CT-scans van het hoofd bijvoorbeeld anoniem gebruiken? In Amsterdam UMC werd al snel ervaren dat ook andere ziekenhuizen met dezelfde vraagstukken worstelen: in hoeverre is er informed consent nodig van de patiënt bij onderzoek naar de kwaliteit van zorg? In de presentatie wijst Michel op de de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) waarbinnen je onderzoek naar kwaliteit van zorg kunt doen. “Indien je doel is om de kwaliteit van zorg te verbeteren, en niet primair een wetenschappelijke publicatie, dan valt onderzoek onder deze wet en hoef je geen informed consent of verklaring van geen bezwaar of iets dergelijks aan de patiënt te vragen”, aldus het advies van Michel. 

Het werkbezoek werd afgesloten met de conclusie door themamanager Fabrizia Ketelaars dat ook een online bijeenkomst als deze opnieuw een mooie stap in de goede richting is om van elkaars projecten te leren. “We blijven de verbinding met elkaar en de regio opzoeken, ook als dat nog een tijdje online zal moeten plaatsvinden”, aldus Fabrizia. 

Meer weten? 
Heeft u interesse in één van de presentaties, stuur dan een e-mail naar projectleider Merijn de Swart via m.deswart@amsterdamumc.nl