Rapport over financiering van netwerkzorg

Oncologienetwerken en financiering

26-03-2018

Het landelijk Citrienthema ‘Oncologienetwerken en financiering’ is een samenwerking van het Citrienprogramma Naar regionale onocologienetwerken, de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen en het IKNL. In het kader van dit project is door de RuG een veldonderzoek uitgevoerd naar financiële belemmeringen bij oncologische samenwerkingsinitiatieven, waarbij meer dan 80 oncologienetwerken zijn geïdentificeerd. De kaart van Nederland met een overzicht van deze netwerken maakt inzichtelijk dat er heel veel gebeurt en intensief samengewerkt wordt binnen de oncologische zorg.

Op 6 maart j.l. heeft de tweede Ronde Tafelconferentie voor dit project plaatsgevonden, met vertegenwoordiging van de belangrijkste stakeholders en koepels, zoals NFU, NVZ, SAZ en NZa. Na presentatie van de belangrijkste bevindingen uit het veldonderzoek is met inbreng van deze deelnemers een koers uitgezet om de grootste belemmeringen bij het vormen van oncologienetwerken op te lossen. Deze koers is gericht op:

het identificeren van belemmerende financiële prikkels in het zorgstelsel en het verkennen van langetermijnoplossingen;
het identificeren van knellende regelgeving en het inventariseren van kortetermijnoplossingen;
het verkennen van een passend financieringsmodel voor (de expertrol in) MDO’s.

Voor de zomer zal een rapport worden opgeleverd met de bevindingen uit het veldonderzoek, de belangrijkste modellen, regels en good practices komen daarnaast beschikbaar in een webbased toolbox.

Prikkels in het zorgstelsel

In het eerste deel van de avond is onder leiding van prof. dr. ir. Kees Ahaus nagedacht over verschillende manieren van bekostiging en hoe de daaraan verbonden prikkels positieve en negatieve invloed kunnen hebben op uitkomsten van de gezondheidszorg. De conferentie werd gestart met deze exercitie omdat uit het veldonderzoek breed naar voren komt dat de huidige manier van financiering erg op productie in verschillende ‘schotten’ gericht is. Dit staat samenwerking tussen zorgaanbieders in het algemeen, en binnen oncologienetwerken in het bijzonder, in de weg. Gediscussieerd werd over traditionele manieren van bekostiging, zoals fee-for-service, capitation en budgets, en nieuwe benaderingen, zoals pay-for-performance, bundled payment, shared-savings en population management. Vanuit de discussie werd duidelijk dat eventuele nieuwe financieringsmodellen op verschillende terreinen nog verdere uitwerking behoeven, met oog voor validiteit, implementeerbaarheid, en voor- én nadelen van nieuwe incentives.

Terugkoppeling veldonderzoek en belemmeringen in de praktijk: overheadkosten en financiering MDO

Eduard van der Zwaag MSc (UMCG) presenteerde in het tweede deel van de avond de belangrijkste bevindingen van het veldonderzoek. De getoonde kaart van Nederland met daarin meer dan 80 oncologienetwerken laat duidelijk zien dat medisch professionals en andere belanghebbenden meer en meer de noodzaak zien om samen te werken. Enerzijds blijkt dat ziekenhuizen middels netwerkvorming ernaar streven te voldoen aan (volume-)normen en gezamenlijk de zorg in de regio willen behouden en onderling verdelen. Anderzijds wordt er binnen netwerken ook de verbinding gezocht tussen de 2e, 3e en 4e lijn. Deze echelonering is erop gericht om gezamenlijk zo goed mogelijke kwaliteit van oncologische zorg te kunnen bieden.

Duidelijk is dat netwerken een faciliterende structuur behoeven. Deze structuur moet borgen dat er coördinatie en beleid gevoerd wordt op het netwerk en dat diverse bijeenkomsten georganiseerd worden. Ook zijn er faciliteiten nodig op het gebied van de IT-infrastructuur en applicaties (belang gegevensuitwisseling), PR en communicatie. In de discussie werd van gedachten gewisseld over de manier waarop gezamenlijke kosten (overhead) van een netwerk mogelijk gefinancierd zouden kunnen worden, en over de wijze waarop netwerkorganisaties ondersteund kunnen worden.

Een andere veelgehoorde belemmering is de financiering van multidisciplinair overleg (MDO) en expert opinions. In de eerste Rondetafelconferentie is hier uitgebreid over gediscussieerd. Tijdens de avond werd ingestemd met de door de projectgroep voorgestelde koers, gericht op een efficiënt ingericht echeloneringsmodel per tumorsoort, het registreren van alle MDO’s in de financiële registratie en het zoeken naar wijze van financieren.

Registratie en declaratie van het primaire proces

Vanuit het veldonderzoek werden ook de belangrijkste ervaren belemmeringen bij onderlinge dienstverlening (ODV) en verwijzing gepresenteerd. Mr. Jenneke Boerman MSc (LUMC) ging hier in het laatste onderdeel van de avond op in door op kernachtige wijze aan te geven waar NZa regelgeving belemmerend kan werken voor wat betreft de financiering van het primaire proces. Er zal worden aangestuurd op duidelijkheid aangaande interpretatie van bestaande regels, omdat uit het veldonderzoek bleek dat er hierin veel verschillen bestaan. Daarnaast wordt gesproken over aanpassing op korte termijn van de regels die breed als belemmerend worden ervaren.

Wanneer u meer wilt weten over dit landelijke project, kunt u contact opnemen met: `
Ineke Middelveldt - projectleider landelijk Citrienthema Oncologienetwerken en Financiering - programmamanager UMC Groningen Comprehensive Cancer Center.
Email: i.middelveldt@umcg.nl