
Met PROMs naar passende zorg
PROMs staat voor Patient Reported Outcome Measures. Die gaan over bijvoorbeeld pijn, vermoeidheid en angst: aspecten van gezondheid die niet objectief waarneembaar zijn maar die wel kunnen worden aangegeven door de patiënt zelf in gestandaardiseerde vragenlijsten. PROMs spelen een steeds belangrijkere rol in het gesprek met de patiënt in de spreekkamer, ze helpen om te komen tot een passend behandelplan. In een netwerk dienen de geaggregeerde data bovendien om te benchmarken.
Empowerment
De patiënte vult de vragenlijsten meerdere malen in gedurende het behandeltraject voor borstkanker. Zo wordt ook vooruitgang of juist achteruitgang op bepaalde aspecten zichtbaar. De mamma-chirurg, verpleegkundig specialist, mamma-verpleegkundige en de patiënt gebruiken de uitkomsten in de spreekkamer om samen te beslissen over de nazorg.
Internist hemato-oncoloog Annemieke van der Padt (Maasstad Ziekenhuis) onderstreept het belang van PROMs: “Omdat de patiënt voorafgaand aan het consult al systematisch nadenkt over klachten of gezondheidsverlies, kom je sneller tot de kern in de spreekkamer. Dit noemen we ook wel patient empowerment, de patiënt krijgt hiermee zelf meer regie.”
Verpleegkundig specialist Dunja van der Meer (Amphia Ziekenhuis) werkt met de PROMs in de spreekkamer: “Ik kan het gesprek veel beter toespitsen op wat de patiënt die tegenover mij zit, echt nodig heeft. Ook over bijvoorbeeld onderwerpen waar patiënten zelf niet zo gemakkelijk over beginnen, maar die wel mede hun kwaliteit van leven bepalen, zoals seksualiteit. Met behulp van PROMs kan ik als verpleegkundig specialist meer voor mijn patiënten betekenen. Zij geven aan dat ze zich meer gehoord en gezien voelen, en dat ze het fijn vinden om samen te kunnen beslissen over de beste optie om hun klacht op te lossen.”
Dashboard
Als projectleider binnen ons programma werkte Femmy vanaf 2018 mee aan de totstandkoming van de vragenlijsten, de implementatie in tien ziekenhuizen en de ontwikkeling van een regionaal dashboard samen met Dutch Hospital Data (DHD). “In het regionale dashboard worden alle PROMs van de deelnemende ziekenhuizen bijeengebracht. Daarmee kunnen ziekenhuizen zien hoe zij het doen ten opzichte van het gemiddelde; dit onderling benchmarken helpt ze om de borstkankerzorg verder te verbeteren.” Daarnaast gebruikt ieder ziekenhuis in de spreekkamer een eigen dashboard waarin ook de individuele informatie van de patiënt zelf gevisualiseerd wordt om het proces van samen beslissen te ondersteunen.
Verpleegkundig specialist Roos Los (Maasstad Ziekenhuis): “Je kan de uitkomsten beeldend maken voor de patiënt met grafieken en tabellen, zodat zij op scherm bijvoorbeeld daadwerkelijk terugzien hoeveel zij al bereikt hebben in hun herstel. Hetzelfde geldt als het minder goed gaat, dan kunnen de PROMs juist een aanzet zijn om dit te bespreken.”
E-learning
Verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten spelen een cruciale rol bij de implementatie van de PROMs, weet Femmy. “Zij zijn een onmisbare factor bij het implementatieproces en bij de terugkoppeling in de spreekkamer met de individuele patiënt. Voor de juiste ondersteuning op dit vlak hebben we daarom binnen dit project een e-learning en een incompany training ontwikkeld.”
De huidige gevalideerde vragenset in deze PROMs zijn overigens niet geschikt voor borstkankerpatiënten met uitzaaiingen. “Voor de gemetastaseerde patiëntengroep, die in een palliatief traject zitten, is een andere vragenset met een ander meetmoment nodig”, verduidelijkt Femmy. “Daar gaan we een andere set voor maken, waarbij we rekening houden met het feit dat we de patiënt niet mogen overvragen. Dus welke informatie hebben we écht nodig en welke informatie wordt er al uitgevraagd, zoals in het pro-actieve zorgplan. De gemetastaseerde patiëntengroep kan overigens binnenkort gebruik gaan maken van de Bijwerkingen app die momenteel door IKNL wordt ontwikkeld. Dit is een app waarin de patiënt thuis in alle rust eventuele bijwerkingen kan bijhouden over bijvoorbeeld misselijkheid en vermoeidheid.”
Projectresultaten
Het project PROMs in de spreekkamer bij borstkanker is inmiddels afgerond en heeft veel bruikbare resultaten opgeleverd. Al deze resultaten zijn vrij beschikbaar voor alle ziekenhuizen en oncologienetwerken in Nederland.
- De PROMs zijn in 9 ziekenhuizen* geïmplementeerd (tiende is bezig);
- Er is een regionaal dashboard ontwikkeld;
- Er is een e-learning ontwikkeld en zorgprofessionals in de deelnemende ziekenhuizen zijn geschoold door middel van in-company onderwijs;
- Er is een regionale training Samen Beslissen gehouden in samenwerking met de NFK;
- Er is een regionaal SharePoint portaal Borstkankerzorg ontwikkeld waarmee ziekenhuizen kunnen samenwerken en documenten kunnen uitwisselen en beheren;
- Er is een regionaal nazorgprotocol ‘Borstkankerzorg’ gemaakt om medewerkers te ondersteunen in de spreekkamer bij het bespreken van de PROMs met de patiënt;
- Er is een breed netwerk gevormd rondom borstkankerzorg in Zuid-Holland Zuid; met maandelijkse bijeenkomsten;
- Er zijn buiten het netwerk nog 4 andere ziekenhuizen ondersteund bij het implementeren van de PROMs bij borstkanker;
- Er is een vlog gemaakt over het gebruik van de PROMs. Bekijk hier de vlog;
- Er is een online Verdiepingssessie gehouden over PROMs in de spreekkamer. Die kun je hier terugkijken.
* deelnemende ziekenhuizen:
Albert Schweitzer ziekenhuis
Amphia ziekenhuis
Borstcentrum Zuidholland Zuid (in totaal vier ziekenhuizen)
Ikazia Maasstad
Spijkenisse Medisch Centrum
Van Weel-Bethesda Ziekenhuis
Franciscus Gasthuis & Vlietland ziekenhuis
Reinier de Graaf Gasthuis
IJsselland Ziekenhuis
Maasstad Ziekenhuis
Erasmus MC Kanker instituut