"Je moet van elkaar leren"
“Onze zorgverleners juichen digitale gegevensuitwisseling van harte toe, maar ze zijn ook buitengewoon pragmatisch ingesteld: het moet wel werken”, zegt Erik Zwarter, Informatiemanager Transmurale Zorg bij Erasmus MC en ambassadeur Digitale uitwisseling voor de regio Zuidwest-Nederland. “Waar we in het begin bijvoorbeeld tegenaan liepen, was dat een aantal ziekenhuizen in het netwerk de patiënttoestemming nog niet goed had geregeld. Als zorgverlener van een ander ziekenhuis krijg je dan geen inzage in patiëntdossiers. Dat kan een keer gebeuren, dat kan een tweede keer gebeuren, maar daarna zijn ze er klaar mee en is het: Erik, kom maar terug als het wél werkt, want dit gebruik ik niet meer.”
In gesprek
Zorgen dat digitale gegevensuitwisseling wél werkt: dat is de pittige opgave waar alle regio’s voor staan. Vanuit Citrien wordt overal in het land gewerkt aan good practices op het gebied van het digitaal uitwisselen van zorginformatie. In Noordoost-Nederland, Midden-Nederland en OncoZon lopen pilots waarmee ziekenhuizen ervaring opdoen met mdo-portalen van verschillende leveranciers. Oost-Nederland, West-Nederland en Noord-Holland/Flevoland leverden een toolkit op om XDS te implementeren en in Noordoost-Nederland kunnen ziekenhuizen de Basisgegevensset Zorg (BgZ) uitwisselen via XDS.
De regio Zuidwest-Nederland omvat twee brede oncologienetwerken: EMBRAZE en CONCORD. Van elkaar leren binnen het netwerk is volgens Zwarter belangrijk om gezamenlijk verder te komen: “We delen kennis en kunde met elkaar, bijvoorbeeld over de inrichting van het epd om informatie beschikbaar te maken. Binnen CONCORD organiseren we regionale sessies waarbij we met elkaar om tafel gaan om te praten over dit soort zaken. Niet ieder voor zich, maar samen. Mogelijk gaan we voor de EMBRAZE-regio ook dit soort workshops organiseren.”
Zorgplatform
In de CONCORD-regio hebben alle ziekenhuizen een epd van Chipsoft. Zij gebruiken het Zorgplatform om elkaar inzage te geven in de BgZ en de correspondentie; dit jaar is dat al ruim 50.000 keer gebeurd. Ook zijn er het afgelopen half jaar zo’n 1.500 patiënten via het Zorgplatform verwezen. Hoe zit dat bij EMBRAZE? “Daar hebben twee ziekenhuizen Epic”, zegt Zwarter, “de rest heeft Chipsoft. We zijn in gesprek met Chipsoft en de Epic-huizen over de mogelijkheid om hen aan te sluiten op het Zorgplatform. Chipsoft heeft aangeboden om hen, voor 3 tot 5 jaar, kosteloos aan te sluiten op het Zorgplatform. Zo lang er nog geen landelijke infrastructuur is, zoeken we samen naar mogelijkheden om de zorg te faciliteren.” Zwarter heeft goede hoop dat er hoe dan ook een oplossing komt: “Vanuit de NFU maken we ons bijvoorbeeld sterk voor Cumuluz, een zorgplatform dat zorgverleners en patiënten inzage biedt in alle medische gegevens.”
Beeldenuitwisseling
Een aantal regio’s gebruikt XDS voor de uitwisseling van radiologiebeelden en -verslagen. In de regio Zuidwest-Nederland gaat dat niet zonder problemen: “We wisselen al sinds 2012 via XDS beelden uit voor verwijzingen naar de radiotherapie. De opschaling naar andere instellingen verloopt echter moeizaam. Als regio hebben we hierin substantieel geïnvesteerd, maar we verwerken nog maar 15 patiënten per dag via XDS.”
De CONCORD- en EMBRAZE-instellingen en het Erasmus MC wisselen beelden uit via het Twiin-portaal in combinatie met het XDM-netwerk. Deze oplossing wordt door alle ziekenhuizen gebruikt, in een aantal gevallen aangevuld met XDS. Maar dat levert in Zuidwest-Nederland dus problemen op. Ook de aansluiting op het Twiin-portaal ging aanvankelijk gepaard met kinderziektes. “Inmiddels draaien we ruim een jaar naar volle tevredenheid op deze infrastructuur”, zegt Zwarter. “Via XDM ontvangen we alle externe beelden. Ook worden via XDM ruim 300 patiënten per dag naar ons verwezen voor klinische studies. Dit is echt een mijlpaal voor de zorg dat we dit in Nederland in 2021 hebben bereikt met elkaar.”
Implementatieteam
Het Erasmus MC heeft een implementatieteam in huis dat zorgverleners helpt bij het digitaal verwijzen van patiënten naar een ander ziekenhuis. “Waar in het systeem moeten ze welke handelingen verrichten om digitaal inzage in patiëntendossiers te geven? Een handleiding op intranet of e-learning is niet voldoende. Wat wel helpt, is naar die zorgverlener toe gaan en over zijn schouder meekijken. Op die manier horen we uit eerste hand wat hij nodig heeft om goed met het epd te kunnen werken. Dat helpt ons weer om het systeem nog beter te maken. Die wisselwerking is belangrijk en wordt zeer gewaardeerd. We hebben andere ziekenhuizen in ons netwerk geadviseerd om ook een implementatieteam op te tuigen.”
Wensenlijst
Er staat nog veel op de wensenlijst, zoals een regionaal mdo-portaal. “We hebben daar bewust nog geen actie op ondernomen, in afwachting van de resultaten van de Citrienpilots met mdo-portalen in Utrecht, Groningen en Maastricht. Komend jaar pakken we dit op en gaan we kijken wat de andere umc’s hebben geleerd en wat we daarvan kunnen overnemen.”
Een andere wens is dat zorgverleners via één viewer alle beschikbare informatie over een patiënt kunnen inzien. Op dit moment moeten ze een aparte XDS-viewer openen voor de beelden en de Zorgplatform-viewer voor bijvoorbeeld labuitslagen. Zwarter: “In dit stadium ontkomen we daar niet aan, maar het is natuurlijk niet het eindplaatje.”
Ook is Zuidwest-Nederland bezig om met thuiszorgorganisaties gegevensuitwisseling voor elkaar te krijgen via dezelfde infrastructuur: “Het doel is dat we een generieke uitwisseling optuigen, dus niet alleen voor de oncologie. Je wilt de werkvloer namelijk niet belasten met meerdere oplossingen.”
De volgende stap is dat ziekenhuizen gegevens kunnen overnemen in hun eigen systeem. Hoe doe je dat en hoe bepaal je wat je wel en niet overneemt? Registratie aan de bron en goed registreren in het epd hebben daarom continu de aandacht. Zwarter: “Een allergoloog heeft weleens aan ons laten zien wat hij allemaal moet vastleggen en op welke manier; daar word je echt niet vrolijk van. Zorgverleners zeggen letterlijk: help ons om de juiste dingen te registreren. Dat staat hier nog wel in de kinderschoenen.”
