Expertpanels: van opzet naar toekomstbestendige uitvoering binnen juridische kaders

Sinds 2015 zijn de acht Nederlandse Universitair Medisch Centra (UMC) via de Nederlandse Federatie van UMC’s (NFU) betrokken bij het project Regionale Oncologienetwerken. Het project maakt deel uit van een initiatief van het ministerie van VWS om de oncologische zorg in Nederland duurzamer en efficiënter te maken. Het doel van Regionale Oncologienetwerken is dat Nederland straks bestaat uit een zevental regionale netwerken die samen een landelijke dekking bieden op het gebied van oncologische zorg. Iedere patiënt heeft op die manier toegang tot de best mogelijke zorg, ongeacht het ziekenhuis van diagnose. Daarbij is het motto ‘Dichtbij als het kan, verder weg als het moet’.

Dossierplicht
Nu de netwerkvorming steeds verder vorm begint te krijgen, is het zaak om ook de juridische kaders goed omlijnd te krijgen. Op de agenda van deze expertmeeting stond daarom het uitwisselen van ideeën over aansprakelijkheidsrecht, verbintenissenrecht en gezondheidsrechtelijke aspecten zoals informed consent. Ook de status van advies en informatieverschaffing aan een expertpanel in de gehele keten van zorg tussen instellingen, alsmede de noodzakelijk registratie (dossierplicht) werd besproken. Prof. dr. Geert Kazemier, oncologisch chirurg in VUmc benadrukte dat de juridische kaders met de almaar toenemende netwerkvorming hard nodig zijn. “Er moet een goed werkbare situatie komen. Niet alleen voor patiënten, maar zeker ook voor artsen, om ze in staat te stellen zonder onnodige risico’s op een aansprakelijkheidstelling, juist hun bijzondere expertise in te zetten.”

Aansprakelijkheid
Wat betekent bijvoorbeeld het niet opvolgen van een advies van een medisch-collega buiten de muren van het eigen ziekenhuis (van een expertpanel dus),  in juridische zin voor zowel het expertpanel als de hoofdbehandelaar? En hoe zit het met de aansprakelijkheid ten aanzien van het wel of niet opereren in bijvoorbeeld het geval van uitgezaaide dikkedarmkanker bij een patiënt uit een ander ziekenhuis? Allemaal vragen waar de aanwezige juristen en specialisten van ziekenhuizen uit heel Nederland graag met elkaar over in gesprek gingen. De bijeenkomst werd geleid door Simona Tiems, advocaat Legaltree en gespecialiseerd in gezondheidsrecht. Over wat een goed werkbare situatie is, daarover werd in verschillende subgroepen verder gediscussieerd. Er kwamen stellingen ter tafel als: “Mag er eigenlijk wel advies worden gegeven over iemand die je niet lijfelijk ziet? Wie is de expert en waar moet hij/zij aan voldoen?  

Juridische houdbaarheid versus praktijk
Inmiddels zijn binnen het project Regionale Expertpanels de eerste vijftig patiënten in de VUmc expertpanels Hematologie, longoncologie en colorectale levermetastasen besproken. Een direct en mooi resultaat van het Citrien-project Naar Regionale Oncologienetwerken. Aan het einde van de bijeenkomst werd er door de aanwezigen daarom ook graag hardop nagedacht over de noodzakelijke juridische kaders. Zo werd een mogelijke ‘expertportal’ besproken waarmee je door in te loggen in feite de algemene voorwaarden rondom bijvoorbeeld de aansprakelijkheid accepteert die het expertpanel met zijn zorgpartners in het netwerk is overeengekomen. Een andere optie zou kunnen zijn het onderbrengen van een expertpanel in een stichting. Tevens werd er nagedacht om het panel een plek te geven in een groot ziekenhuis en samen te werken met medici op basis van een nul-urencontract. Naast de juridische houdbaarheid van al deze opties, werd tevens gesproken over wat praktische en bestuurlijk het meest haalbaar is.

Heeft u vragen, of wilt u meedenken over de toekomst van expertpanels en bijbehorende juridische kaders, stuur dan een e-mail naar l.rieter@vumc.nl