Bekostiging van netwerkzorg
De proeftuinen netwerkfinanciering vinden plaats bij drie verschillende tumorsoorten: borstkanker, eierstokkanker en sarcoom (tumoren in de weke delen). De verschillende zorgpaden voor deze tumorsoorten kennen elk hun eigen uitdagingen op het gebied van bekostiging en organisatie. Denk daarbij aan het beter benutten van capaciteit, faciliteren van onderzoek over de grenzen van de tweede en derde lijn heen, verminderen van heropnames, adequater doorverwijzen en voorkomen van dubbele diagnostiek.
Op dit moment maken de prikkels in de bekostiging het moeilijker om de zorg in het netwerk optimaal in te richten, met de juiste zorg op de juiste plaats. Het optimaal georganiseerde zorgpad voor patiënten kán namelijk vereisen dat bepaalde onderdelen van de diagnostiek of behandeling verschuiven van de ene naar de andere partner in het netwerk. De prikkels in de bekostiging zijn echter gericht op productie en verschuiven van zorg betekent altijd voor één van de partners minder omzet.
Netwerkzorg wil zeggen dat de partners in het netwerk het zorgpad van een patiënt met kanker optimaal organiseren, met de juiste zorg op de juiste plaats en passende zorg voor iedere patiënt met kanker. Daar horen afspraken bij over de bekostiging, die garanderen dat alle netwerkpartners een adequate vergoeding krijgen voor dát deel van de zorg dat zij voor hun rekening nemen. Hiervoor zijn allerlei vormen denkbaar. De optimale oplossing is een gezamenlijk contract van het netwerk als geheel met alle zorgverzekeraars in de oncologieregio.
In onze proeftuinen merken we dat de stap van aparte, bilaterale contracten naar één contract van het netwerk met alle (soms wel acht of negen) zorgverzekeraars in een regio een bovenmatig grote inspanning vereist - als het al lukt. Onder de huidige regelgeving is dit nauwelijks een begaanbare weg.
In Nederland wordt al volop geëxperimenteerd met zogeheten bundelbekostiging, waarin zorgverleners gezamenlijk verantwoordelijk gehouden worden voor het budget en de geleverde zorgkwaliteit van een helder gedefinieerd zorgpad. Zodoende zullen de instellingen beter samenwerken en afstemmen, waardoor de kwaliteit van zorg zal verbeteren. Daarnaast kan gedacht worden aan vormen van populatiebekostiging, waarbij netwerken bekostigd worden voor een bepaalde doelgroep.
Van voorbeelden uit het buitenland weten we dat deze vormen van bekostiging van oncologische zorg moeilijk te realiseren zijn. Oncologie is een complexe ziektegroep met grote kostenvariatie binnen én tussen kankersoorten die moeilijk te vangen is in bekostigingsmodellen zonder dat dit leidt tot een onevenredige toename aan administratieve lasten. Bovendien zijn uitkomstmaten voor oncologie moeilijk te bepalen omdat relevante uitkomsten veelal ver in de toekomst liggen terwijl die uitkomsten wel essentieel zijn in het gesprek tussen patiënten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars over bekostigingshervormingen.
Vooralsnog hanteren netwerken met name de onderlinge dienstverlening. De netwerkpartners verrekenen dan hun kosten onderling in een model van hoofdaannemer-onderaannemer. Dit brengt echter ook (te) hoge administratieve kosten en andere nadelen met zich mee. In ons recent verschenen rapport doen we nog een aantal andere aanbevelingen, zoals de introductie van een zogetenen netwerkgrouper of registratie en declaratie op basis van verrichtingen.
Naast bundel- en populatiebekostiging zijn er ook andere varianten denkbaar, zoals financiering van de overhead van zorgnetwerken of van het regionaal mdo. Dat laatste is onderwerp van een ander project binnen dit thema: Financiering van MDO 2.0 en expertopinie.
Meer informatie?
Neem contact op met Thomas Reindersma via reindersma@eshpm.eur.nl.